Algemeen
- schep een veilige en vertrouwde omgeving
- vertrek vanuit de belevingswereld, het concrete
- benut sterke kanten (visueel, non-verbaal, doorzetting…)
- plaats het kind dichtbij de leerkracht
- plaats het kind naast een talig sterke leerling
- hou rekening met het nadelig effect van omgevingslawaai, verkies een rustige omgeving
- wissel talige activiteiten af met niet-talige
- bouw de duur van luisteractiviteiten gradueel op
- geef het kind tijd
- help bij startproblemen
Communicatie
- communicatie staat voorop
- vermijd op verzoeksituaties
- accepteer de manier waarop de leerling communiceert
- maak steeds oogcontact
- let op eigen taalgebruik: praat langzaam en duidelijk in eenvoudige zinnen, benadruk belangrijke woorden
- ondersteun taal met natuurlijke gebaren en mimiek
- geef voldoende verwerkingstijd om taal te begrijpen. Wacht even
- na een vraag zodat de leerling de tijd krijgt om de vraag te
- begrijpen en vervolgens voldoende tijd krijgt om een antwoord te
- formuleren
- controleer regelmatig of de boodschap/opdracht werd begrepen
- geef tijd bij het weergeven van gedachten; laat de leerling uitspreken, laat uitbeelden, naspelen of tekenen
- let op met ironie en grapjes
- figuurlijke taal is moeilijk!
- corrigeer versprekingen tegemoetkomend
Tips bij woordvindingsproblemen
- geef aanvulzin
- bied eerste letter of klank aan
- doe beroep op gevoel dat woord oproept (beleving)
- gebruik andere kanalen: tekenen, uitbeelden,…
- leer omschrijvingen, zoek synoniemen
- leer standaardzinnetjes
Innerlijke taal
- structureer en ondersteun innerlijke taal
- verwoord eigen denkproces bij wat je doet
- verwoord wat de leerling doet
- gebruik dezelfde woorden bij dezelfde handelingen
- vertolk wat de leerling voelt of beleeft
- laat de leerling zoveel mogelijk ideeën en gedachten verwoorden
Visuele ondersteuning
- gebruik gebaren, mimiek, foto’s, prenten, geschreven taal, tekeningen,…
- bied stappenplannen aan
- gebruik schriftbeeld
- kies (voor)leesboeken met veel prenten
- gebruik schema’s, kleurcodes, pictogrammen
- nuttige software: SymWriter/ Pictoselector
Structureren
structureren in tijd
- daglijn, weekkalender, klok, agenda (VISUEEL)
- kondig veranderingen tijdig aan
- vertel wat op elkaar volgt
structureren van handelingen
- vaste volgorde
- help bij startproblemen
- stappenplannen
structureren van grotere taalgehelen
- markeren, kleuren, schema’s (begrijpend lezen, verhalen, wero, vraagstukken,…)
Lezen en schrijven
- aanvankelijk technisch lezen: ondersteun letters met gebaren en prenten
- ondersteun visueel auditieve hak- en plakoefeningen en rijmoefeningen
- stillezen vergemakkelijkt het begrip
- laat een leestekst op voorhand voorbereiden (logopedist/ondersteuner/ouder)
- baken paragrafen af
- verkies woorddictee boven zinsdictee
- bied invulzinnen aan
- houd bij dictee het tempo van de leerling in de gaten
Rekenen
- hou rekening met omschakelproblemen (bv. bij de overgang van een reeks optelsommen naar aftreksommen)
- gebruik geïndividualiseerde stappenplannen en onthoudkaarten
- laat regel-, getal- en tafelkaarten toe
- ondersteun tafels visueel of met een liedje
- visualiseer (splitsingen, breuken, vraagstukken)
- gebruik ruitjespapier
- metend rekenen: stimuleer concrete ervaring
Vakoverschrijdende problemen
- taalproblemen hebben invloed op het begrijpen van opdrachten, teksten,
verhalen en het formuleren van antwoorden - hou rekening met de moeizame talige informatieverwerking
- laat de leerling niet onvoorbereid iets voor de klas vertellen, bereid de leerling voor
- noteer moeilijk begrepen woordenschat voor logopedist of ondersteuner
- laat spreekbeurt, versjes, boekbespreking voorbereiden met de logopedist en/of ondersteuner
- laat begrijpend lezen en Wero vooraf verkennen door de logopedist of ondersteuner
- hou rekening met problemen met het reproduceren van geheugenstof
Les geven
- ondersteun gesproken taal visueel & met gebaren
- hou instructies kort en duidelijk (bv: 1 opdracht)
- splits meervoudige instructies in verschillende onderdelen (visualiseer met een stappenplan)
- controleer of het kind de instructie, de taak begrepen heeft
- indien traag tempo, geef enkel basisoefeningen
- geef meer tijd nodig om leerstof te verwerken en herhaal
- structureer, herhaal, geef tijd voor verwerking
Taken en toetsen
- controleer agenda en boekentas
- vermijd onverwachte toetsen
- vraagstelling: duidelijk en helder
- indien traag tempo, geef meer tijd